Op de Col du Wettstein is een Frans oorlogskerkhof, even verderop, op de Mont Baerenstall ligt het Duitse oorlogskerkhof. Toevallig passeerde ik op het juiste moment bij het eerste kerkhof: de ondergaande zon speelde een subtiel spel van licht en donker, de eeuwenoude metafoor voor goed en kwaad… Dat mooie spel, gecombineerd met de strakke – militaire – geometrie van zo’n kerkhof, leverde mooie beelden op.
Wat me bij het Duitse kerkhof opviel, was de rang van sommige gesneuvelden: “Ersatz-Reservist”. Michael Martin was er zo een… Voor zover mijn kennis van het Duits reikt, betekent ‘Ersatz’ zoveel als surrogaat. En Ersatz-Reservist heeft inderdaad iets van een surrogaat: het waren de dienstplichtigen die werden opgeroepen om het contingent ‘echte’ reservisten aan te vullen, wanneer deze gesneuveld waren. Om dan ook zelf te sneuvelen, voor volk en vaderland. In een strijd waarvan men waarschijnlijk niet echt wist waar ze over ging.
Eddy
